Bij hormonale anticonceptie maken we onderscheid tussen de combinatiemethoden en de progestageen-only methoden
Bij combinatie methodes bevat het anticonceptiemiddel 2 hormonen; oestrogeen en progestageen. Het hormoon progestageen zorgt ervoor dat eicellen niet rijpen waardoor er geen eisprong is. Dit zorgt ervoor dat je niet zwanger raakt. Het hormoon oestrogeen is toegevoegd om ervoor te zorgen dat zich een slijmvlies (met bloed) in de baarmoeder opbouwt. Als je stopt in de stopweek, valt dit hormoon weg en verlies je dit slijmverlies. We noemen dit een onttrekkingsbloeding. Bij deze methodes heb je dus geen natuurlijke cyclus en menstruatie. Let op! Oestrogeen heeft een remmende functie op borstvoeding. Deze vormen worden dus ontraden in combinatie met borstvoeding.
De combinatiepil, ook wel de anticonceptiepil genoemd, is een van de meest gebruikte anticonceptiemethodes. Je slikt drie weken (21 dagen) dagelijks 1 pil, gevolgd door een stopweek (7 dagen). Als je je menstruatie wil uitstellen kun je ervoor kiezen om na drie weken gelijk te starten met een nieuwe strip. Het kan geen kwaad om de stopweek over te slaan.
Het is een dunne en flexibele pleister, makkelijk in gebruik. Je vervangt de pleister drie weken lang elke week, waarna je een stopweek inlast. De pleister ziet eruit als een normale pleister en is ongeveer 4,5cm x 4,5cm.
Let op! Is je gewicht 90 kg of meer, dan kan de pleister minder goed werken.
De anticonceptie ring is een dunne, flexibele ring, met een diameter van ongeveer 5 cm, die je zelf inbrengt in de vagina. Na drie weken verwijder je de ring en las je een stopweek in. De ring is zo ontwikkeld dat je deze niet voelt zitten en hij er ook niet zomaar uit kan vallen.
Wil je een vorm van anticonceptie met minder hormonen, dan kun je kiezen voor een progestageen-only methode. Het anticonceptiemiddel bevat alleen het hormoon progestageen. Het progestageen hormoon zorgt ervoor dat er geen rijping van de eicellen en dus ook geen eisprong is. Doordat het hormoon oestrogeen mist, wordt er nu geen baarmoederslijmvlies opgebouwd. Mocht er toch een eisprong zijn, kan een eventueel bevruchte eicel zich hierdoor niet innestelen. Je menstruatiepatroon verandert. Over het algemeen worden je menstruaties minder, en soms verdwijnen ze zelfs volledig. Wel kan het zijn dat je tussendoor af en toe een doorbraakbloeding of spotting hebt. Vaak is dit gedurende de eerste maanden en wordt het daarna minder. De progestageen-only methode is een goede methode van anticonceptie voor mensen die borstvoeding geven.
De minipil is een vorm van anticonceptie die dagelijks (zonder stopweek) ingenomen wordt en uitsluitend progestageen bevat. Een van de belangrijkste kenmerken van de minipil is dat deze elke dag op hetzelfde tijdstip moet worden ingenomen. Het is ook goed om te weten dat de minipil geen pauzes heeft tussen de innames, zelfs niet tijdens de menstruatie. Dit betekent dat je elke dag een pil slikt, ook gedurende je menstruatie. Meestal krijg je bij het slikken van een minipil geen menstruatie. Echter verschilt dit voor iedereen en kan het toch zijn dat je af en toe bloedverlies hebt.
Een implantatiestaafje is een klein, flexibel staafje van ongeveer 4 cm dat onder de huid van je bovenarm wordt ingebracht. Deze vorm biedt een bescherming tot 3 jaar tegen zwangerschap. Het inbrengen van het staafje gebeurt snel en pijnloos onder lokale verdoving. Een belangrijk voordeel is dat het staafje zeer betrouwbaar is en je niet dagelijks hoeft na te denken over anticonceptie. Het staafje geeft dagelijks een continue lage dosis hormonen af, hierdoor zijn er geen hormonale schommelingen. Ook bij deze methode heb je geen stopweek, en dus ook geen invloed op je menstruatie, Wel kunnen je menstruaties minder worden of zelfs helemaal verdwijnen.
De prikpil is een injectie in je bovenarm met het hormoon progestageen. De injectie krijg je één keer in de 12 weken en biedt direct na toediening bescherming tegen zwangerschap. Goed om te weten: het terugkeren van je vruchtbaarheid na het stoppen met de prikpil kan zo’n 6 tot 12 maanden duren.
Een spiraal is een klein stukje kunststof in de vorm van een ankertje, dat in je baarmoeder wordt ingebracht. Er bestaan twee soorten spiralen: het hormoonspiraal en het koperspiraal. Het hormoonspiraal geeft geleidelijk een kleine hoeveelheid levonorgestrel af. Dit zorgt ervoor dat het slijm in de baarmoederhals ‘taaier’ wordt, waardoor zaadcellen er moeilijker doorheen kunnen. Het hormoon levonorgestrel zorgt ervoor dat zaadcellen minder beweeglijk worden en het baarmoederslijmvlies niet of nauwelijks wordt opgebouwd. Daarnaast wordt bij sommige vrouwen de eisprong voorkomen, waardoor er geen eicel vrijkomt en bevruchting niet kan plaatsvinden.
Je menstruatiepatroon verandert. Over het algemeen worden je menstruaties minder, en soms verdwijnen ze zelfs volledig. Wel kan het zijn dat je tussendoor af en toe een doorbraakbloeding of spotting hebt. Vaak is dit gedurende de eerste maanden, en wordt het daarna minder.
Mirena:
• Het meest gebruikte hormoonspiraal in Nederland.
• 0,02 mg/24u Levonorgestrel
• Biedt 8 jaar lang bescherming als anticonceptiemiddel.
• Kan gebruikt worden als behandeling bij hevig bloedverlies.
• Meer informatie: https://pharma.bayer.nl/geneesmiddelen/mirena
Kyleena:
• Iets kleiner hormoonspiraal dan Mirena, en geeft dus ook minder
hormonen af.
• 0,0009 mg/24u Levonorgestrel
• Biedt 5 jaar lang bescherming als anticonceptie.
• Meer informatie
Wil je informatie over het koperspiraal? Lees dan verder onder het kopje
'Niet-hormonale anticonceptie'.
Wil je liever niet al die extra hormonen in je lijf? Wat dan…
Hormoonvrije anticonceptie zijn anticonceptiemethoden die geen hormonen bevatten en dus geen invloed hebben op je hormonale balans. Deze methodes zijn een goed alternatief voor mensen die geen hormoonbehandeling willen of kunnen gebruiken, bijvoorbeeld vanwege bijwerkingen of medische redenen.
Het lijkt natuurlijk ideaal, maar niet alle hormoonvrije anticonceptie zijn even betrouwbaar. Het hangt allemaal af van jouw gezondheid en de fase in je leven.
Bij een koperspiraal blijft de natuurlijke cyclus behouden. Het geeft geleidelijk een beetje koper af. De koper verlamt zaadcellen die de baarmoeder binnen komen en maakt ze inactief, zodat er geen bevruchting kan plaatsvinden.
Na het plaatsen is het spiraal meteen werkzaam. Het kan ook dienen als ‘morning-aftter’ methode, wanneer het binnen 5 dagen na onbeschermde gemeenschap geplaatst wordt.
Soorten:
T-safe:
• T-vorm
• 380 mg
• Biedt 10 jaar bescherming
• Meer informatie
Multisafe (short)
• Hoefijzervorm
• 380 mg
• Mogelijk bij kleine baarmoeder (<6cm)
• Biedt 5 jaar bescherming
• Meer informatie
Flexi-T +300
• T-vorm met ronde hoeken
• Kleinere kans op complicaties bij inbrengen vanwege ronde armpjes an de T-vorm
• Mogelijk bij kleine baarmoeder
• Biedt 5 jaar bescherming
• Meer informatie
Ballerine
• Soepele 3D-vorm waardoor de Ballerine een mooi alternatief is voor vrouwen die minder goed reageren op de andere koperspiralen
• Meer informatie
Eventuele bijwerkingen die je tijdens de eerste drie maanden na plaatsing kunt verwachten zijn: een langduriger en/of heviger menstruatiepatroon, tussentijds bloedverlies en buikkrampen. Hierna herstelt de natuurlijke cyclus zich. Echter kan in enkele gevallen het bloedverlies tijdens een menstruatie toenemen.
Deze methode is de enige methode die beschermt tegen zowel zwangerschap als een SOA.
• Het condoom
Het condoom is een van de meest gebruikte en eenvoudigste vormen van anticonceptie, die niet alleen tegen zwangerschap maar ook tegen een Seksueel overdraagbare aandoening (SOA) beschermd. De betrouwbaarheid is sterk afhankelijk van de juistheid in het gebruik.
• Het vrouwencondoom
Een vrouwencondoom is een anticonceptiemiddel dat specifiek voor vrouwen is bedoeld. Het bestaat uit een flexibel zakje met aan beide uiteinden een buigzame ring van rubber. Het wordt in de vagina ingebracht, waar het sperma opvangt en zo beschermt tegen zowel zwangerschap als seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's).
• Het pessarium/cervixkapje
Het pessarium is een flexibel kapje van siliconen (rubber) dat je diep in de vagina plaatst. Het voorkomt dat zaadcellen de baarmoedermond bereiken, en zo hun weg naar de eicel vinden. Voor optimale bescherming gebruik je het pessarium altijd in combinatie met een zaaddodende gel.
Alle natuurlijke methoden zijn gebaseed op het vermijden van (onveilige) seks tijdens de vruchtbare dagen. Om een zwangerschap te voorkomen moet je 7 dagen voor en 2 dagen na je eisprong geen seks hebben.
Deze methode is minder betrouwbaar doordat je cyclus zelfden helemaal regelmatig verloopt. Stress, onvoldoende nachtrust, ziekte, een dieet of medicatie kan bijvoorbeeld al heel je cyclus beïnvloeden.
Sterilisatie is een definitieve vorm van anticonceptie. Het is onomkeerbaar en wordt alleen ingezet wanneer ouders er zeker van zijn geen kinderen meer te willen. Sterilisatie kan zowel bij de man als bij de vrouw.
• Sterilisatie bij de man
Mannelijke sterilisatie is een definitieve vorm van anticonceptie. Hoewel de kans op zwangerschap zeer klein is, kan het niet volledig worden uitgesloten. Na de ingreep zul je nog steeds een zaadlozing hebben, maar zullen er geen zaadcellen meer in het sperma zitten. Het duurt 2 tot 3 maanden voordat je volledig onvruchtbaar bent, en in die tijd moet je nog anticonceptie gebruiken, zoals een condoom.
• Sterilisatie bij de vrouw
Sterilisatie bij de vrouw is een definitieve anticonceptiemethode waarbij de eileiders worden afgesloten, zodat de eicellen niet meer door sperma bevrucht kunnen worden. Hoewel de kans op zwangerschap zeer klein is, kan het niet volledig worden uitgesloten.